Energie en Eten

Veel mensen houden er niet van: Natuurkunde, veel te moeilijk. Maar we houden het simpel. Natuurkunde van alledag is leuk en leerzaam. We beginnen maar eens met de Wet van Behoud van Energie, die zegt dat voor systemen de totale energie behouden blijft.

Energie vergelijking

Je zou die energiewet voor mens en eten als volgt kunnen opschrijven:

De energie die je in een mens stopt is gelijk aan de energie die hij verbruikt, opslaat en uitpoept. Dat kun je schrijven in een heel simpel optelsommetje (vergelijking):

E_in = E_verbruik + E_opslag + E_uit

De meest plezierige term is E_in, dat is namelijk de energie die in je eten zit. Het is simpel, we eten aardappelen, groenten, vlees en we drinken er wat bij. In de voedingswereld heten dat: Eiwitten (vlees), koolhydraten (suiker, brood, pasta, aardappels), vetten (boter, pinda’s, vette hap) en alcohol.

Van al die stoffen is precies bekend hoeveel energie we daar per gram uit kunnen halen:

Vet (9kCal), Eiwit (4kCal), Koolhydraat (4kCal), (pure) alcohol (7kCal). Overigens doet ieder mens dat wel een beetje anders. De kiloCalorie is de energie van de voedselindustrie, een heel onhandige grootheid, maar ik moet er mee leven.

Voor 66 eurocent

De energie die ik per dag verbruik is gelijk aan 3,0kWh. Dat komt overeen met een ouderwetse gloeilamp van 125Watt die de hele dag (24uur) staat te branden.  Dus voor 3,0x22=0,66 cent pompt mijn hart, denk ik na en houd ik in Hees mijn lijf, niet onbelangrijk, op 37graden Celsius.  U ziet dat mijn verbruik in kiloWattuur gaat. Het is de eenheid die de Nuon in mijn meterkast hanteert. Gelukkig zijn de kCal en de kWh aan elkaar gekoppeld. Het komt erop neer dat die 3kWh van mijn rustige leefgewoonte overeenkomt met 2570kCal.

De energie die we opslaan (E_opslag) is de meest emotionele term in de vergelijking. Het drijft de meeste vrouwen tot wanhoop, want ze willen o zo graag dat deze term negatief is, want dan val je af. Terwijl wanneer je in je jeugd bent die term positief moet zijn, maar weer niet teveel natuurlijk, want te vroeg dik is helemaal niet goed.

De energie die er weer uitkomt in de vorm van ontlasting is wellicht de grootste onbekende, want hoe weet je nou hoeveel energie daar in zit. Er zijn trucs op te verzinnen, maar dit verhaal moet wel smakelijk blijven. OK, we poepen er ongeveer 350kCal/dag aan energie uit.

Ik weet het, niet ieder mens is hetzelfde, zo heb je heethoofden, sporters, luiwammesen, mannen en vrouwen, die allemaal verschillend hun voedsel verbranden. Maar wat belangrijk is, dat je de Energie van die rustende mens kunt beïnvloeden door meer te sporten, te roken, te stressen, trap te lopen of rustgevers te slikken.

Laat ik een voorbeeld geven. Van 3 koffie en 2 thee word je niet dik, maar als je er suiker bijneemt dan scoor je 5x5=25gram suiker, dus 100kCal extra. En wat te zeggen van uw alcoholgebruik. Een beetje genieter drinkt een halve fles wijn (14% alc.) per dag. Dat is 0,5 x 750  x 0,14 x 0,8 x7=300kCal. Als je daar dan ook nog eens wat colaatjes bij drinkt en een zakje chips eet dan zit je zo op de helft van wat je per dag nodig hebt. Het zijn met name suikers, de alcohol en de vetten die aantikken.

Energiebalans

De voedsel-energie balans

Waar we het hier over hebben is de zogenaamde voedsel-energie-balans. Voor ieder mens is dat natuurlijk wel een beetje verschillend, maar het is eigenlijk heel simpel om zo’n balans vast te stellen, namelijk door voor de ene kant een paar dagen precies op te schrijven wat je eet en drinkt en aan de andere kant wat je uitvoert of kunt uitvoeren.

Het barst op internet van de sites die precies aangeven hoeveel energie (E_verbruik) het kost om een halfuurtje te fietsen, piano te spelen of gewicht te heffen, terwijl van ieder hapje en drankje dat ook bekend is (E_in).

Het is natuurlijk vreselijk privé, maar ik heb het gedaan, zo’n balans gemaakt. Ik weeg al jaren 71kg (’s ochtends schoon aan de haak), dus als ik met een weegschaal de (gekookte) aardappels, het (gare) vlees, de pinda’s, de glazen wijn, de sinaasappels, de koek, het brood en wat dies meer zij afweeg en opschrijf, dan kom ik op zo’n 3000kCal (ik gebruik geen suikerklontjes, drink 2 glazen wijn, grijp wel eens in de pindabak, houd niet van snoep, ontbijt licht, lunch licht en warm eten vind ik lekker). Aan de andere kant ben ik een redelijk lui mens, dat soms een uurtje tennist (500 kCal, dat tikt dus echt niet aan) en een dag per week 20km loopt (dat helpt een beetje nl. 1400kCal) of fietst (1500kCal).

De Les

De les die ik er uit trek is de volgende: door gezond te eten (geen vet, geen suiker) en te drinken (rustig met drank) blijf je gemakkelijk op de hoeveelheid die je per dag nodig hebt en het goede nieuws is je kunt het er zo weer aflopen, -tennissen of –fietsen. Ik ben benieuwd hoe het staat met uw energiebalans.

Bronnen: Diverse internet sites en een willekeurig pak frisdrank
Illustratie: Joop van Eck

(Dick is een natuurkundige in ruste (3kWh of 2570kCal) met als specialisatie golfoptica. Maar zoals dat gaat bij fysici, hij houdt zich ook bezig met natuurkunde in het algemeen, zoals gps systemen en muziek)